Schoonheid in de wetenschap: mag dat?

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=RrZd-WK5l5U]

Mag een wetenschapper datgene wat hij onderzoekt ‘mooi’ vinden? Toen ik in Utrecht biologie ging studeren was dat één van de eerste dingen die ik leek te moeten afleren. In de wetenschap ging het niet om de schoonheid of de verwondering, maar op de harde, empirisch bewijsbare feiten. Logisch redeneren, op grond van goede waarnemingen. En dan tot een rationeel beeld komen van hoe de natuur in elkaar zit en hoe zij werkt. Zo kan je ook tot voorspellende uitspraken komen, die de mens soms goed van pas komen. Bijvoorbeeld in de geneeskunde. Maar schoonheid, nee, dat was iets voor naïevelingen, niet-wetenschappelijk geschoolden, kunstliefhebbers, etc. Minder relevant.

Maar al gauw ontdekt je dat ook professoren aan universiteiten hobby’s hebben. Ze houden van Bach, of zijn gek op de Franse impressionisten. Goed, ieder mag een hobby hebben, maar hoe is dat te rijmen met een positivistische wetenschapsopvatting, die denkt alles met de ratio en de waarneming te kunnen kennen, verklaren en zelfs manipuleren? Is liefde voor schoonheid niet gewoon een voor de overleving van de soort minder noodzakelijk bijproduct? Een spontane uitwas van de evolutie, die verder niet terzake doet? Of zitten we op een verkeerd spoor.

Als je God in je leven hebt ontmoet, gaat er een heel andere dimensie voor je open, een geheel andere kijk op de werkelijkheid, die niet strijd met de materialistische, empirische. Het is de visie die een verklaring aandraagt voor in de materiële orde onverklaarbare fenomenen in de natuur als doelgerichtheid (de evolutietheorie slaagt er niet echt in hier een verklaring voor te vinden, anders dan reproductief voordeel), complexiteit (waarop is de evolutie na de eencelligen of weekdieren nog doorgegaan, wie zat daar op te wachten?),j intelligentie van de hogere dieren en vooral die van de mens, het menselijk zelfbewustzijn, besef van tijd, oorsprong en toekomst, de zeer complexe taal en het vermogen de wereld naar zijn hand te zetten. Overtlevingsdrang van de soort is een magere verklaringsgrond en waarom zou een soort in feite willen overleven, ja zelfs bestaan? Wat is de zin ervan.

De religie en de christelijke filosofie geven geloofwaardige antwoorden op deze vragen, maar die zullen we een andere keer bespreken. Wat we hier alleen maar kwijt willen is dat schoonheid ook zo’n kenmerk is van de werkelijkheid waarin wij staan en méér moet zijn dan een soort psychologische hallucinatie die er verder niet echt toe doet, een bijproduct van de evolutie. Daarvoor hechten wij mensen, wetenschapper of niet, te veel waarde aan de schoonheid. Nu hebben een aantal wetenschappers de durf gehad om dat onder ogen te zien. Hans Galjaard, emeritus hoogleraar humane genetica, benaderde de voorbije twee jaar een honderdtal onderzoekers en verzamelde prachtige beelden uit het lab. De menselijke foetus, (sub-)atomaire deeltjes, het effect van geluid op materie, een diversiteit van eencelligen, planten en schimmels en overweldigende opnamen van het heelal: de ontroering van Hans Galjaard was die van een ‘overweldigende schoonheidsbeleving’ net als ene honderdtal andere wetenschappers aan een dertigtal instituten, die foto’s en andere materiaal beschikbaar stelden om tot een tentoonstelling te komen. Het resultaat is tot 5 juni te bekijken in projecties, films en foto’s in het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam.

Nu hopen dat we wetenschappelijk wereld ook de volgende spring aandurft: de erkenning va heetbestaan van een creatieve God, die de schoonheid zelve is en zich geopenbaard heeft in de schoonste onder alle mensen, Jezus en de schoonheid van traditie van het joods-christelijke geloof dat de wetenschap zo zeer bevorderd heeft. De God die zich dagelijks aan ons openbaart in de werkelijkheid waarin wij leven.

http://www.boijmans.nl

Nog wat filmpjes

1. Fysica en wiskunde

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=tKHHT8m1TNQ]

2. Kristallisatie in de chemie

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=YiYKaCz_t4A]

3. Geologie

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=ccbEDMJ1z1E]

4. Micro-organismen
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=uppMkfoaXq4]

5. Eukaryoten: de eerste cellen met een kern, leven in water
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=bAAfi784MTk]

6. Planten
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=uioX-LbhZvA]

7. Schimmels
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=6vg5a2bpRYQ]

8. Muizen en mensen
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=g5kws976ULg]

9. Astronomie
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=Pe1xQd3H8FA]

Dit bericht is geplaatst in Wetenschap & Geloof. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.