Blastocyst (en.wikipedia.org)
De Nederlandse en Vlaamse media maken vandaag gewag van een ‘doorbraak’ in de wetenschap rond de vroegste stadia van de zwangerschap. Aan de Universiteit van Maastricht is men er in geslaagd stamcellen zich te laten vormen tot een nieuw ‘model-embryo’s’ (dat was al eerder vertoond) én deze zich te laten innestelen in de baarmoederwand (dit is nieuw). Dat is hen gelukt bij muizen. Of het ooit zal lukken bij mensen moet de tijd leren.
De stamcellen voor dit onderzoek haalt men evenwel uit andere embryo’s: uit de blastocyst, de embryonale fase (afbeelding) die vooraf gaat aan innesteling in de baarmoederwand. In de blastocyst vindt men twee typen stamcellen die men kan isoleren: zij die leiden tot de vorming van het eigenlijke embryo, en zij die de placenta gaan vormen. Het blijkt dus mogelijk dat deze stamcellen, geïsoleerd en weer samen gevoegd onder bijzondere omstandigheden, in staat zijn door zelforganisatie een ‘model-embryo’ te vormen, zonder dat men daarvoor een ei- en zaadcel moet samenvoegen. De stamcellen blijken ‘met elkaar te praten’ via signaalstoffen, en de embryonale stamcellen uit de blastocyst zetten de baarmoederwand er ook toe aan de innesteling mogelijk te maken. Doel van het onderzoek is meer zicht te krijgen op de biologische mechanismen in de vroegste stadia van de zwangerschap, met name de innesteling. Daarmee zou het aantal mislukkingen bij in vitro fertilisatie (IVF) ook teruggebracht kunnen worden.
Ethisch blijven we dan echter met minstens twee problemen zitten: voor het verkrijgen van deze stamcellen moeten menselijke embryo’s vernietigd worden, en voor IVF moeten meer embryo’s gevormd worden dan nodig, zodat er meerder embryo’s in koelkasten achterblijven.
Hoe kan je vanuit gelovig standpunt naar deze zaken kijken? Allereerst is alles wat hier beschreven wordt ‘biologie’. Daar is niets op tegen, indien de wetenschappelijke bevindingen goed worden aangewend, dat wil zeggen: ten bate van de mensheid en van alle mensen, niemand uitgezonderd. Indien dit ooit op menselijke embryo’s zou worden gedaan, dan moet elk menselijk embryo er wel bij varen en dat zou bij deze nieuwe ontwikkelingen zeker niet het geval zijn. Voor de stamcellen moeten immers menselijke embryo’s vernietigd worden en ook de statuts van de te verkrijgen model-embryo’s is onduidelijk. Zijn dat niet gewoon gekloneerde mensen?
Het probleem is dat het leven in het algemeen, en het menselijke in het bijzonder, gereduceerd wordt tot louter biologie, alsof er van ‘animatie’ geen sprake is, of het nu om een dier of een mens gaat. Over animatie in het algemeen en de schepping van de onsterfelijke menselijke ziel in het bijzonder kan de natuurwetenschap, de biologie, niets zeggen, omdat deze zaken zich onttrekken aan de menselijke waarneming. Met kan op grond van de unieke menselijke eigenschappen in redelijkheid besluiten, tot het bestaan van die onsterfelijke, transcendentie dimensie van de mens, maar vanaf welk stadium ik daar sprake van? De katholieke kerk vraagt aan de (medische) wetenschap om er vanuit te gaan dat die ‘bezieling’ vanaf het prilste begin realiteit is en derhalve het menselijk embryo vanaf het begin als een persoon te behandelen.
Wetenschappelijke vooruitgang, die op zich nobele doelen kan dienen in termen van nieuwe geneesmiddelen en behandelingen, mag dat nooit ten koste van andere mensen gaan, hoe klein die ook nog mogen zijn. Die grens overschrijden betekent de ene mens offeren voor het welzijn van de andere, waarbij de zwakste – een embryo kan zich niet verdedigen – het moet ontgelden ten gunste van de sterkste: de wetenschapper, de volwassen patiënt die genezen wil worden en zich wel kan verdedigen.
In de uitzending bij Radio Maria Nederland van 8 mei 2018 gingen we op deze materie in. U kunt die uitzending beluisteren wanneer u wenst, via de Biofides Soundcloud:
Bron:
- VRT Nieuws: Embryo’s zonder ei- of zaadcel: doorbraak in onderzoek naar prille zwangerschap.
- NOS Nieuws: Nederlandse topprestatie met nagemaakte mini-embryo’s
- Maastricht University: Forming model embryos from stem cells in the lab
