Onlangs is er in het Nederlandse taalgebied een nieuwe bijbelvertaling verschenen bij het de Nederlands-Vlaamse Bijbelgenootschap: ‘NBG21’. Ik wist eerlijk gezegd niet dat er een Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap bestond; wél wist ik van het bestaan van het Nederlands Bijbelgenootschap ‘NBG’, een ‘protestantse’ instelling (maar – voor zover ik mij herinnerde – onafhankelijk van enig kerkgenootschap). Daar wilde ik meer van weten, dus even naar Wikipedia om te zien wat daar gemeld wordt, al dan niet terecht.
Op Wikipedia bleek een mooi (en geloofwaardig) historisch overzicht te vinden te zijn van de geschiedenis van bijbelvertalingen in het Nederlands. Daar meldt men, althans op 9 november 2021: “Tijdens de ontwikkeling van de NBV21 fuseerden het Nederlands Bijbelgenootschap en Vlaams Bijbelgenootschap tot het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap”.
Even verder zoeken op het internet levert twee domeinnamen op voor twee vrijwel identieke websites: www.bijbelgenootschap.nl en www.bijbelgenootschap.be.
Maar hoe zit het nu met ‘de katholieken’, waar ik mijzelf toe reken? Ja, er zijn dus ook expliciet katholieke bijbelorganisaties: De Katholieke Bijbelstichting (voor Nederland) en de Vlaamse (katholieke) Bijbelstichting.
In de katholieke liturgie wordt in Nederland én Vlaanderen de Willibrordvertaling 1975 gebruikt. Daarvan bestaat er ook een herziene uitgave uit 1995, maar die wordt (vooralsnog) niet in de katholieke liturgie gebruikt. Ik herinner mij dat er ook nogal wat kritiek op die vertaling was bij de verschijning, maar het voert te ver om daar nu op in te gaan.
Vervolgens is er in 2004 een “Nieuwe Bijbelvertaling” (NBV) verschenen vanuit een ‘interconfessionele’ en ‘internationale’ samenwerking tussen de (‘protestantse’) bijbelgenootschappen van Nederland en Vlaanderen (nog niet gefuseerd) en de ‘Katholieke’ (voor Nederland) en ‘Vlaamse’ (katholieke) ‘Bijbelstichting’. Dat was toch wel een historisch moment voor ons taalgebied: samenwerking over de landgrens en de kerkmuren heen. Maar ook daar is natuurlijk discussie over de kwaliteit. Vertaling is voor een deel interpreteren, en juist in de interpretatie van de bijbel liggen traditioneel de verschillen tussen katholiek en protestant. En dat dan nog los van het niet altijd gelijke betekenis van woorden en uitdrukkingen tussen het Nederlandse en het Vlaamse Nederlands.
Wikipedia presenteert nu de vertaling waar het ons vandaag om te doen is (NBV21) als de ‘verbeterde versie’ van de NBV van 2004, maar op dit moment is mij nog niet duidelijk of de Katholieke Bijbelstichting (Nederland) of de Vlaamse (katholieke) Bijbelstichting bij het project brokken waren. Hoe dan ook: de kans dat deze vertaling in de katholieke liturgie gebruikte gaat worden is zeker op de korte termijn erg klein.
Ik gebruik zelf het liefst de Willibrordvertaling 1975, die ik kort na mijn bekering in 1980 van mijn (nu 99-jarige) moeder cadeau kreeg, maar kijk ook naar andere vertalingen, ook in andere talen, bij twijfel omtrent de betekenis van een tekst.
Vincent Kemme
dinsdag 9 november 2021
Feest van de Kerkwijding van de basiliek van Lateranen
