De vraag ‘scheppingsgeloof en/of evolutietheorie’ blijft de gemoederen onder christenen verhitten. De discussie kreeg recent in Nederland een nieuwe impuls door de publicatie van En de aarde bracht voort. Christelijk geloof en evolutie. De auteur, de protestantse theoloog Gijsbert van den Brink, is hoogleraar Geloof en Wetenschap aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Van den Brink geeft een uitgewerkt antwoord op de vraag: “Stel dat evolutie waar is, wat volgt daaruit voor het christelijk geloof?” Hij stelt zich in het debat “zoveel mogelijk neutraal” op, maar geeft tegelijk toe dat hij de evolutietheorie accepteert als “de meest plausibele wetenschappelijke verklaring van dit moment voor de biodiversiteit op aarde”. Daarbij aarzelt hij niet te verwijzen naar paus Johannes Paulus II, die in 1996 voor de Pauselijke Academie van Wetenschappen zei dat in zijn ogen de evolutietheorie “meer dan een hypothese” is. Dat betekent niet dat Van den Brink bij de theorie zweert. Hij behoudt een zekere afstand. Het uitgangspunt, ‘Stel dat evolutie waar is’, gebruikt hij ***for the sake of the argument***, om goed na te gaan wat de evolutietheorie nu eigenlijk voorstelt. Vervolgens trekt hij daar, binnen de orthodox-gereformeerde traditie, zijn conclusies uit.
Voor een katholiek is het vooral een leerzaam boek. De lezer ziet hoe een calvinistisch theoloog, in de wereld van creationisten en aanhangers van Intelligent Design, een wetenschappelijk en theologisch onderbouwde verhandeling opbouwt die uitloopt op de verenigbaarheid van evolutie en geloof. Daarbij gaat hij moeilijke vragen over de (protestantse) bijbelinterpretatie, de historiciteit van Adam en Eva, erfzonde en verlossing niet uit de weg. De theologische oplossingen die Van den Brink voorstelt, zijn voor discussie vatbaar, maar zeker interessant om kennis van te nemen.
Niet iedereen in Van den Brinks reformatorische kringen, noch in katholieke kringen, zal hem dit pleidooi voor de verenigbaarheid van evolutiebiologie en scheppingsgeloof in dank afnemen. Hij is zich dan ook zeer bewust van deze ‘evolutiescepsis’. Van den Brink richt zich vooral (en voor een katholieke lezer nogal eenzijdig) op een protestants publiek. Hij citeert vooral gereformeerde bronnen, maar heeft oog voor het katholieke denken zoals theologen en pausen sinds Pius XII dat verwoordden. Dit boek vraagt in feite om een katholieke versie, op basis van katholieke én protestantse bronnen.
Vincent Kemme, Biofides.
Deze recensie werd geschreven voor het Katholiek Nieuwsblad.
Gijsbert van den Brink, En de aarde bracht voort. Christelijk geloof en evolutie. Uitg. Mozaïek, 364 pp., pb., € 22,99, ISBN 978 90 2397 153 5
