Deze week bezocht Biofides de regelmatig terugkerende vergadering in het Europees Parlement van de werkgroep Bio-ethiek en Menselijke Waardigheid van de Europese Volkspartij. Uit pure belangstelling naar wat er in deze werkgroep aan de orde wordt gesteld en om te onderzoeken welke invloed Biofides in dat forum kan uitoefenen, voelen we ons ‘moreel verplicht’ – niet ver van Brussel verwijderd – om daar onze opwachting te maken. Het thema van de september-bijeenkomst van dit jaar was ‘Natuurlijke vruchtbaarheid en duurzaamheid van het milieu’. De sprekers waren: Annetta Lexa, toxicologe uit Metz, en René Ecochard, medicus te Lyon, met zijn vrouw Isabelle.
Verstoring
Tijdens de eerste interventie werd de vraag beantwoord ‘waarom hormonale contraceptiva het endocriene systeem (hormoonhuishouding) verstoren’. Het zijn exogene, dus lichaamsvreemde, stoffen of een mengsel ervan, die de functies van het gehele hormoonstelsel, van hypofyse tot de geslachtshormoonproducerende eierstokken, veranderen en als gevolg nadelige effecten op de gezondheid hebben in een intact organisme: een gezonde vrouw. Soms zijn ze kankerverwekkend en zeer giftig in het oppervlaktewater, indien ze daar via urine en afvalwater terechtkomen (hetgeen gebeurt). Grote kosten moeten worden gemaakt om deze substanties uit het oppervlakte- en drinkwater te verwijderen.
Werknemers van farmaceutische bedrijven, die blootgesteld worden aan deze stoffen, ondervinden ernstige gezondheidsproblemen. In de Europese regelgeving worden deze stoffen afhankelijk van het wettelijke kader als ongevaarlijk, dan wel zeer gevaarlijk aangemerkt, terwijl het om dezelfde stoffen gaat. De vraag is waarom wij de schadelijke effecten van hormonale anticonceptie al vijftig jaar minimaliseren. En waarom gebruiken mannen ze niet? Zijn ze bang voor de negatieve bijwerkingen? Professor Annetta Lexa gaat zo ver anticonceptie bij vrouwen als chemische castratie te betitelen en ijvert ervoor dat meisjes en vrouwen zo snel mogelijk met deze geboortebeperkende middelen stoppen, op puur biologische gronden.
Menselijke ecologie
Het echtpaar René en Isabelle Ecochard uit Lyon hield een voordracht over ‘Menselijke ecologie en vruchtbaarheid’. Vier hoofdzaken zijn aan de orde: de vrouwelijke cyclus staat centraal in de menselijke vruchtbaarheid; de vrouw beleeft ‘seizoenen’ met haar cyclus; de vrouwelijke cyclus in relatie tot de mannelijkheid en hoe verzoenen we menselijke ecologie en moderniteit? De vrouwelijke cyclus kent een periode van latentie, een wachtperiode; een periode van vruchtbaarheid en een ‘luteale fase’ die er is om een vrucht tot rijping te kunnen laten komen. Echtparen kunnen hun intieme omgang buiten de vruchtbare periode hebben, indien ze geen kind wensen te verwekken: zij passen hun gedrag aan aan de ‘menselijke ecologie’. Zij aanvaarden dat het lichaam de momenten bepaalt voor hun intieme leven.
De onderdrukking van de vrouwelijke cyclus door anticonceptie berooft de vrouw niet van haar vrouwelijkheid, maar wel van de ‘seizoenen’ die haar cyclus haar schenkt: de rustfase, de meest ‘vrouwelijke’ (vruchtbare) fase, en de ‘moederschapsfase’ (potentieel ontstaat er nieuw leven). Hormonen in het algemeen dragen bij tot de vitale mogelijkheden van elk levend wezen. Zonder die hormonen ontbreekt het de vrouw aan de mogelijkheid ten volle haar lichamelijke potentieel te beleven.
Hoe verhoudt zich de vrouwelijke cyclus tot de man? De menstruatie wekt bewondering en empathie op bij de man, een zorgzame aandacht. De vruchtbare periode wekt in de man voorzichtigheid en terughoudendheid op: zijn vrouw is er niet om te ‘nemen’, maar om te beschermen en lief te hebben. De ‘luteale’ fase wekt in de man de bewondering voor het (potentiële) moederschap van zijn vrouw. Het gaat dus om een pedagogie van de relatie die gekenmerkt wordt door schoonheid, kwetsbaarheid, verwondering, empathie.
Hormonen regelen niet alleen de vruchtbaarheid maar ook – onder meer – de empathie, de slaap en de voeding. Beïnvloeding van het hormonale systeem met lichaamsvreemde stoffen, verstoort dus het gehele hormonale stelsel en daarmee de gehele gezondheid van de vrouw en de relatie met haar man.
Deze ‘menselijke ‘ecologie’, waar met respect omgegaan wordt met de vrouw en haar cyclus, is te verzoenen met een moderne levensstijl. Dat veronderstelt een groei in de omgang met de vruchtbaarheid, als man en vrouw. Daarvoor leert men de natuurlijke methoden van gezinsplanning aan (natuurlijke familieplanning, NFP). Deze zijn wetenschappelijk uitgebreid onderzocht en betrouwbaar bevonden. De rol van de arts hierin is niet zozeer ‘voorschrijven’, maar ‘aanleren’. Naast de gezondheid van de vrouw en die van de relatie met haar man, vaart ook het milieu daar wel bij. Zo komen we tot een ‘integrale ecologie: de menselijke en de milieukundige ecologie gecombineerd.
Europarlementariërs
De vergadering van dit bio-ethisch comité wordt steeds voorgezeten door de Slowaakse (katholieke) Europarlementariër Miroslav Mikolášik. De bedoeling is, naast geïnteresseerden van buiten ook andere Europarlementariërs te sensibiliseren voor bio-ethische kwesties. Daarbij ligt het accent op de wetenschappelijke onderbouwing en de redelijkheid, dus, van bepaalde voorgestelde beleidsmaatregelen. Daarnaast is de werkgroep Bio-ethiek en Menselijke Waardigheid een interessante ontmoetingsplaats van hooggekwalificeerde mensen uit heel Europa en een broedplaats van goede initiatieven. Biofides – dat zich niet slechts op het Nederlandse taalgebied richt, maar op heel Europa en zelfs wereldwijde activiteiten heeft – wil bij deze bijeenkomsten graag ‘van de partij’ zijn.
Vincent Kemme
Links
- De werkgroep Menselijke Waardigheid en Bio-ethiek van de Europese Volkspartij in het Europees Parlement
- … onder voorzitterschap van Miroslav Mikolášik, Slowaaks Europarlementariër.
- Annette Lexa, toxiciologe te Metz
- René & Isabelle Ecochard, huisarts te Lyon
