Biologisch, het is niet zo gemakkelijk om iets over Jezus te zeggen. Maar wat kunnen we historisch met de nodige zekerheid over hem zeggen ? Johannes Hartl, theoloog uit Augsburg, legt het uit in zijn Duitstalige podcast ‘Jesus: historisch zuverlässig’?
“Het feit dat Jezus heeft bestaan is wetenschappelijk zeker. De evangeliën zijn historisch betrouwbare bronnen en rapporteren historische feiten. Ze werden niet vervalst en er waren geen ‘geheime evangeliën’ die werden toegedekt.”
Jesus: historisch zuverlässig?
Dit bericht is een audio-bestand van het podcast-kanaal ‘Medien Podcast‘
Inhoud: deel 2 van een serie ‘Alpha’ over Jezus: een rationele benadering van ons geloof in Jezus.
Waarom geloven mensen in Jezus? Wat zijn de rationale gronden? Is wat het Nieuwe Testament over Jezus zegt waar? Zo ja, dan is het onverstandig om niet in Jezus te geloven.
Hoe bewijs iets, overtuig je een ander van iets? Door een rationele argumentatie opdat de ander tot jouw overtuiging komt.
Twee vragen:
- Is Jezus historisch betrouwbaar?
- Waarom zou ik vervolgen in hem geloven?
1. HOE KAN JE JEZUS HISTORISCH BEWIJZEN?
Heeft Jezus bestaan, of Benedictus, Karel de Grote, Napoleon? Wat is er vandaag nog wat aan die persoon doet denken? Benedictijner kloosters voor Benedictus, voor Jezus: het feit dat er vandaag nog christenen zijn: het christendom als geheel. De uitbreiding van et christendom in het Romeinse rijk, etc. Hoe verklaar je het bestaan van het christendom? Hoe kan het christendom verklaard worden zonder een historische Jezus? Elke andere verklaring is veel moeilijker aannemelijk te maken dan het historische bestaan van Jezus.
Als Jezus bestaan heeft, dan moet nog aannemelijk gemaakt worden dat het Nieuwe Testament betrouwbaar is of vervalst. Moslims trachten aan te tonen dat het NT niet betrouwbaar is net as bepaalde moderne bijbelgeleerden (exegeten).
- Islam: “Als het NT niet vervalst was zu de Koran niet bestaan of nodig zijn, dus is het NT vervalst”. Christelijk antwoord: “Het NT is niet vervalst dus is de Koran niet nodig”.
- Moderne exegeten: David Friedrich Strauss (Tübingen, 1835): Jezus’ goddelijkheid, wonderen en opstaing zijn verzonnen’. Rudolf Bultmann (evangelische theoloog, 20e eeuw): “Alles wat we van Jezus uit de evangeliën kunnen weten laat zich op een ansichtkaart samenvatten”. Grote invloed maar in de huidige theologie niet meer serieus genomen.
- Dan Brown: Da Vinci Code (fictie): “De vroege Kerk heeft de menselijke boodschap van Jezus verdraait en in eenmantel van goddelijkheid aangemeten om de politieke macht te versterken”
Hoe reageer je op dergelijke argumenten tégen de NT teksten? Rationele kritische vragen zoals: ‘Hoeveel teksten zijn er die over de gebeurtenissen verhalen? Hoe oud zijn de teksten ten opzicht van de gebeurtenissen? Zijn er innelijke tegenstrijdigheden? Was de schrijver betrouwbaar? etc.
Griekse handschriften (Grieks was de voertaal van de geschoolde mensen, ook de Joden).
Hoeveel en hoe oud? Andere Griekse en Latijnse testen die we nu nog hebben
- ‘Bello Gallico’, Julius Caesars eigenhandig verslag van de Gallische oorlogen (58 v. Chr.-50 n. Chr.): ongeveer tien handschriften
- Herodianus ‘Geschiedenis van het Romeiunse Rijk’ (180-238 n. Chr.): ongeveer 8 bronnen
- ‘Annales’ van Tacitus (periode 14-68 n. Chr, dé bon voor onze kennis van keizer Nero): één exemplaar!
Hoe zit het met het Nieuwe Testament: 5664 tekstfragmenten die dateren van ongeveer 100 jaar na de gebeurtenissen!
- Handelingen van de Apostelen, geschreven door Lucas, na zijn Evangelie. Paulus us terechtgesteld in Rome in 64. Handelingen zijn voor 64 geschreven. Alle ooggetuigen waren toe nog in leven. Het christendom heeft zich uitgebreid in de eerste decennia na Jezus ten tijde van de ooggetuigen Indien het verzonnen was zouden de ooggetuigen het weersproken hebben.
- Brieven van Paulus: bijvoorbeeld die aan de Filippenzen, niet zijn laatste brief, ongeveer 44-50 na Chr. In tweede hoofdstuk staat een loflied, waarschijnlijk een bekende hymne uit de toenmalige liturgie. Dat lied is dus ouder zijn, mogelijk tien jaar ouder, dus uit 35-40 na Chr., mogelijk tien jaar na de feiten!
Andere getuigen:
- Het NT wordt in de eerste drie eeuwen zoveel geciteerd dat we het ook zonder direct bronnen volledig gereconstrueerd zou kunnen worden.
- Ireneüs van Lyon (100-140 na Chr.): schrijft over het Nieuwe Testament
- Quadratus, Justines en anderen, citeren de vier evangeliën, gebruiken in de liturgie, behandelen et als heilige teksten.
- Gnostische evangeliën, (Thomas, Proto-evangelie, etc.): werden niet geciteerd, niet becommentarieerd, niet in de liturgie gebruikt)
- De vier evangeliën zijn met afstand de oudste en meest betrouwbare.
Betrouwbaarheid en onafhankelijkheid van de getuigen
- Drie evangeliën (die schrijven van elkaar over), Johannes, Paulus, Schrijver van de Hebreeën-brief, Jakobus-brief: onafhankelijke getuigen.
- Er blijven kleine tegenstellingen tussen de teksten, op zeer onbelangrijke punten: die bewijzen dat de Kerk de zaak niet aan elkaar geschreven heeft in een soort eindredactie.
- Men vindt de teksten in het gehele gebied rond Judea, tot in Syrië: een eindredactie is onmogelijk, de boodschap heeft zich direct verspreid.
- Verhoor van Paulus voor Festus: Paulus is psychisch stabiel, kon goed Grieks, kon vele gemeenten stichten, ook ontwikkelde Grieken bekeren: hij was psychisch stabiel.
- Met welke motieven, anders dan dat het waar is? De marteldood was vrijwel zeker je lot, beroemd worden werd je er niet van. Voor de leeuwen geworpen worden, gekruisigd worden, als fakkels aangestoken worden. Liegen over goddelijke zaken is voor joden godslastering; steven voor een godsdienstige leugen is hoogst onwaarschijnlijk voor een Jood.
- Petrus: we hebben na zijn opstanding nog met Hem gegeten en gedronken
- Lucas: wat hij schrijft berust op ooggetuigen, zorgvuldig historisch onderzoek
- Paulus over de opstanding: “Jezus is verschenen aan meer dan 500 tegelijk waarvan de meesten nog in leven zijn”. Dat schrijf je niet als je lezers nog leven en het niet waar zou zijn.
Historisch kritische vragen
- Het NT past goed in de historische context (tekstkritisch)
- De leer van Jezus en zijn opstanding is niet vanzelfsprekend: een totaal nieuw idee voor de Joden van die tijd: hoe zouden ze op zo’n idee komen?
- Innerlijke coherentie: groot (slechts kleine tegenstellingen). Alle 5000 tekstfragmenten bevestigen de goddelijkheid van Jezis, de verrijzenis etc.
Wonderen: innerlijke logica
- NT: Jezus kan zieken genezen, doden doen opstaan.. en Hij geeft zijn leerlingen hetzelfde te doen..
- Als de leerlingen wonderen konden doen, dan kan ik geloven dat Jezus het ook kon.
- Het is ongeloofwaardig te denken dat de leerlingen dit opgeschreven zouden hebben zonder dat zij zelf wonderen konden doen en Jezus wonderen kon doen..
2. WAAROM ZOU IK IN JEZUS GELOVEN?
Er zijn goede gronden om in hem te geloven
- Jezus is er bereid geweest te sterven (Mohammed was slechts bereid anderen te donen)
- Omdat Jezus opgestaan is (Reïncarnatie is niet geloofwaardig, Jezus’ verrijzenis wél: zijn lijk is nooit gevonden)
- Zijn leer is eenvoudig, mooi, zinvol en uniek.
- Jezus navolgen werpt goede vruchten af.
- Het sterkste argument is Jezus zélf, zijn glas, zijn voorkomen.
